Czasem zdarza się, że przy fotografowaniu roślin musimy wejść na pole zwane makrofotografia.
Czym jest makrofotografia? Bez wnikania w zawiłe definicje przyjąć można, że jest to wykonywanie zdjęć w okolicach skali 1:1. Czasem więcej, czasem mniej, ale zawsze w tych okolicach.
Czym robić zdjęcia makro? Poniżej krótki przegląd możliwości:
1. Soczewki makroSą to soczewki oprawione w typową oprawkę filtra. Mają oznaczenia +1, +2, +4 i +10 dioptrii. Soczewki można łączyć ze sobą, pamiętając jednakże, że soczewki 'silniejsze' przykęcamy zawsze bliżej obiektywu.
Zalety: cena, niewielkie wymiary, możliwość robienia zdjęć z ręki, w aparacie działa zarówno automatyka naświetlania, jak i autofocus.
Wady: jakość zdjęć nieco spada. O ile przy stosowaniu soczewek +1 czy +2 jeszcze tego specjalnie nie widac, o tyle robiąc z soczewką +4 widać wyraźnie, a przy +10 - to już porażka. Mając wiele obiektywów, należy mieć także osobny zestaw soczewek na każdą średnicę obiektywu. Każdy pierścień redukcyjny miedzy obiektywem a soczewką tylko pogarsza jakość obrazu.
2. RaynoxJest to rozwinięcie idei soczewek nasadkowych. Raynox jest tak naprawdę zestawem soczewek - czyli obiektywem o niezłej jakości. Z obiektywem mocuje się go za pomocą specjalnego, zaciskowego uchwytu.
Zalety: relatywnie niska cena, działa automatyka naświetlania i autofocus, możliwość mocowania na obiektywach o średnicach od 52 do 67 mm.
Wady: Raynoxa można stosować jedynie z teleobiektywami; w przypadku obiektywów szerokokątnych powiększenie obrazu jest niewielkie, ponadto pojawia się winietowanie. Często koniecznym jest stosowanie statywu.
3. Obiektyw macroSą to obiektywy, które dzięki swej konstrukcji pozwalają na fotografowanie w skali odwzorowania do 1:1. Na zdjęciu - sigma 70-300 z funkcją makro w skali 1:2.
Obiektywy zmiennoogniskowe mają z reguły skalę odwzorowania nie większą niż 1:2, stałoogniskowe - do 1:1.
Zalety: wygodny w użyciu, możliwość fotografowania z odległości od kilkunastu do kilkudziesięciu centymetrów.
Wady: cena obiektywów z funkcją makro jest z reguły wyższa; niektóre obiektywy makro (np. Tamron 90/2,8 z makro 1:1) rzeczywiście ma światło 2,8 - ale przy funkcji makro - już 5,6; w niektórych sytuacjach wymaga stosowania statywu.
Przejdźmy teraz do rozwiązań 'ekstremalnych'
4. Zestaw obiektywówNa zdjęciu - Pentax 100/2,8 macro i Centon 50/1,8. Obiektywy połączone są ze sobą frontowymi soczewkami przez specjalny pierścień odwrotnego mocowania. Zestaw taki daje powiększenie na poziomie ok. 3:1
Zalety: ogromne powiększenie, działa automatyka naświetlania i autofocus - choć przy takich powiększeniach jego funkcjonalność jest mocno dyskusyjna.
Wady: spada jakość zdjęć, konieczność posiadania dwóch obiektywów z których ten wkręcany odwrotnie, musi być bardzo jasny (przynajmniej 1,
i musi mieć taką konstrukcję, aby przysłona zawsze znajdowała się w pozycji otwartej. Współczesne obiektywy raczej się do tego nie nadają i należy szukać raczej obiektywów manualnych, 20-30 letnich; konieczne jest stosowanie statywu a często także specjalnych sanek nastawczych, konieczność fotografowania z odległości zaledwie kilku centymetrów.
I jeszcze trzy rozwiązania, których nie jestem w stanie zilustrować, ponieważ 'nie mam ich na stanie':
5. Pierścienie pośrednie.Są to metalowe tubusy o różnych długościach, wkręcane pomiędzy korpus aparatu a obiektyw. Pozwalają na uzyskanie dużych powiększeń obrazu.
Zalety: niska cena
Wady: konieczność stosowania statywu i sanek nastawczych, drastycznie spada jasność obrazu (w ekstremalnych przypadkach tak bardzo, że ustawienie ostrości graniczy z cudem), nie działa automatyka naświetlania i autofocus (są wprawdzie pierścienie przenoszące pomiar automatyki, ale ich cena jest o wiele wyższa od 'manualnych'), konieczność stosowania obiektywów manualnych (a więc starych), wymaga ogromnej ilości światła do oświetlenia fotografowanego przedmiotu, konieczność fotografowania z odległości kilku centymetrów
6. MieszekJest to odmiana pierścieni pośrednich: mieszek wkręca się mię między obiektyw a korpus. Jest to rozwiązanie droższe od pierścieni pośrednich, ponieważ pozwala na bezstopniową regulację skali powiększenia, posiada także własne sanki nastawcze. Pozostałe uwagi odnośnie eksploatacji - analogiczne jak w pierścieniach pośrednich.
7. Pierścień odwrotnego mocowania obiektywuJest to specjalny specjalny pierścień, przy pomocy którego wkręca się obiektyw odwrotnie, tzn. przednia i tylna soczewka zamieniają się miejscami. Pozwala na stosunkowo duże powiększenia.
Zalety: niska cena, relatywnie wygodny w użyciu
Wady: współczesne obiektywy nie nadają się do tych zastosowań - należy zaopatrzyć się w stare szkło z ręcznie ustawianą przysłoną, nie działa automatyka naświetlania i autofocus, konieczność ustawiania ostrości na przymkniętej przysłonie, fotografowanie z odległości kilku centymetrów
Gdybym miał ustawić hierarchię sprzętu, to wyglądałaby ona następująco:
- wygoda użytkowania: obiektyw macro - raynox - soczewki
- cena: soczewki - raynox - obiektyw macro.
Specjalnie w zestawieniu nie ująłem rozwiązań 'ekstremalnych' - bo one są raczej dla 'koneserów'.
c.d.n.